Zmęczenie zwane także astenią jest częstą przyczyną konsultacji medycznej i może oznaczać wiele różnych chorób.
Należy wyróżnić:
- zmęcznie fizjologiczne: będące skutkiem intensywnego wysiłku fizycznego w czsie dnia, stresu emocjonalnego lub przepracowania. W tych przypadkach przyczyna jest przeważnie oczywista i pacjent nie kondultuje się wtedy z lekarzem;
- zmęcznie patologiczne jest rodzajem zmęczenia, które pojawia sie gwałtownie i utrzymuje się w sposób przewlekły. Może to być związane z czynnikami psychicznymi (80%) lub fizycznymi (inna choroba).
Przyczyny patologicznego zmęczenia moga być bardzo różnorodne. Wyróżniamy przyczyny organiczne (u których podłoża lezy choroba organiczna) i czynnościowe (zaburzenia psychiczne).
Przyczyny organiczne:
- Astenia infekcyjna lub poinfekcyjna (w okresie rekonwalescencji po chorobie zakaźnej): wirusowe zapalenie watroby, mononukleoza zakaźna, brucelloza, gorączka Q, choroba z Lyme, wirus HIV, gruźlica;
- Astenia w czasie choroby nowotworowej pojawiająca się w przebiegu większosci chorób nowotworowych i wyniku ich leczenia (radioterapia, chemioterapia, leczenie bólu morfiną);
- Zespoły paraneoplastyczne gdy pojawiaja się w czasie rozwoju niektórych nowotworów mogą także być odpowiedzialne za zmęczenie: zespół Cushinga, zespół Lamberta-Eatona. Astenia z przyczyn metabolicznych: nadczynnosć tarczycy, przewlekła niewydolnosc nerek, zaburzenia równowagi jonowej ( sodu i potasu), cukrzyca;
- Astenia z przyczyn hormonalnych: choroba Addisona, niedoczynność przytarczyc;
- Astenia związana z chorobami wieloukładowymi: sarkoidoza, toczeń;
- Choroby wątroby: hemochromatoza, choroba Wilsona, przewlekłe ciężkie zapalenie watroby;
- Choroby układu nerwowego: choroba Parkinsona, miastenia, stwardnienie rozsiane, histeria, miopatie, histeria, zatrucie lekami nasennymi, zespół bezdechów sennych , narkolepsja;
Wszystkie rodzaje anemii;
- Niektóre schorzenia układu pokarmowego, leki, choroby sercowonaczyniowe.
Przyczyny czynnościowe (schorzenia psychiatryczne) głównie depresja i zaburzenia neurotyczne, poza tym przewlekły stres.
